روانشناسی رنگ در نقاشی کودکان: فرزندتان را از روی نقاشی هایش بیشتر بشناسید [رنگ ها و اشکال]

قرمز:در تفسیر رنگ در نقاشی کودکان رنگ قرمز به معنای قدرت، عمل و مردانگی است و به منزله رنگی تنودی و پویشی محسوب می­ شود که از یکسو مبین نیرومندی امیال و کشاننده­ هاست و از سوی دیگر، خشم و گاهی پرخاشگری را نشان می ­دهد. قبل از ۶ سالگی یعنی هنگامی که کودک کشاننده­ های خود را به خوبی مهار نمی ­کند، از این رنگ بیشتر استفاده می ­شود. افراط در بکار بستن رنگ قرمز به معنای نیاز به حرکت و وجود یک زمینه تحرک پذیر است.

آبی:معرف حساسیت، دریافت پذیری، هیجان خواهی و درونی سازی است و رنگی است زنانه که صلح، آرامش، سکون و در حد افراطی فعل پذیری و تسلیم را نشان می ­دهد.

بنفش: ترکیبی از آبی و قرمز یعنی رنگ هایی  که دارای رمزگرایی متضاد هستند. چون رنگ آبی گرایش به درونگرایی و فعل پذیری و رنگ قرمز تمایل به برونگرایی و عمل را نشان می­ دهد. بدین ترتیب رنگ بنفش معرف جمع اضداد و تمایل به چیز دیگر است. از زاویه ای متفاوت، این رنگ دارای معنای عرفانی نیز هست. اما استفاده افراطی از آن را می­ توان نشان اضطراب و وجود تنشهای متناقض دانست.

زرد: معادل نور، شادی و خوشبینی است و به منزله رمز درخشش و گشایش محسوب می ­شود و میل به مشارکت یا گرایش عمیق به پیشرفت را متجلی می ­سازد. معمولاً کودکان ۹-۸ ساله از این رنگ بیشتر استفاده می­ کنند. به کار بستن افراطی رنگ زرد می ­تواند به معنای نیاز به آزاد سازی تنش­ های درونی باشد.

سبز: آرام بخش­ترین رنگ ها، آرام و ساکناست. رنگ سبز از یک سو گرایش به مبادله و ارتباط را نشان می­ دهد و از سوی دیگر معرف اراده در سطح عمل، پایداری و سرسختی است. همچنین رنگ سبز مبین نیازهای حسی و لذت جویی مادی محسوب می ­شود.

پرتقالی: ترکیبی از قرمز و زرد است، نیروهای حیاتی، برونگری، میل به موفقیت، شادی، نشاط و پویایی است و مانند رنگ قرمز استفاده مفرط از آن تحریک پذیری فرد را نشان می­ دهد اما جنبه پرخاشگری آن کمتر است.

صورتی: مبین صلح، تعادل و توازن است. این رنگ به منزله قرمز ملایم، معرف عواطفی است که ملایمت و عطوفت را نشان می ­دهد.

سیاه: به منزله نفی رنگ محسوب می­ شود و استفاده مفرط از آن مبین غمگینی و ناامیدی است. بکار بستن محدود آن و کشیدن لکه­ های سیاه نشان دهنده اضطراب است. به طور کلی رنگ سیاه در برگیرنده مفاهیم نفی، اضطراب، مرگ و ناامیدی است.

خاکستری یا دودی: در تفسیر رنگ در نقاشی کودکان این رنگ یک رنگ خنثی است و چیزی را در سطح عمل یا احساس بیان نمی­ کند. اگر کودک از رنگ آمیزی خاکستری به صورت گسترده استفاده کند می­توان فرض کرد که وی در بیان احساسات با مشکلاتی مواجه است. بر اساس بررسی چندین نقاشی متوالی امکان تعیین دقیق ­تر وضعیت کودک وجود خواهد داشت.

در روانشناسی رنگ در نقاشی کودکان معنای رمزی رنگها توسط بسیاری از مؤلفان در تحلیل نقاشی کودکان مورد بررسی قرار گرفته است و در حد خطوط کلی می­ توان گفت که غلبه رنگهای گرم (قرمز، پرتقالی، زرد، صورتی) منعکس کننده گرایش به برونگری، جستجو تماس و مبادله است در حالی که بکار بستن رنگهای سرد (آبی، سبز، خاکستری، سیاه) گرایش به درونگری، فاصله جویی یا کمرویی را نشان می­دهد. فقدان رنگ در نقاشی مبین خلاء عاطفی با ناتوانی در برونریزی عاطفی است. فضای سفید نقاشی مبین نگفتنی ­ها، سکوت و رویا پردازی است. بنابراین گستردگی نواحی سفید نشان دهنده اهمیت زندگی درونی، گرایش به خیال پردازی و یا مشکلات فرد در تسلط بر واقعیت هستند اما باید سن کودک در نظر گرفته شده و تفسیر با احتیاط توأم گردد. بالعکس هنگامی که تمامی نقاشی از رنگ پوشیده شده است و هیچ ناحیه سفیدی دیده نمی ­شود می ­توان فرض کرد که کودک به صورت تام و تمام تابع عوامل محیط و دارای واکنش های بلافاصله و لحظه­ ای است. شدت و گستره پر کردن صفحه با دوره­ های تحول نیز مرتبط است. پر کردن نظامدار صفحه کاغذ بر اساس ترسیم عناصری مانند باران، برف، لکه ­های مختلف می­ تواند دارای اثری اطمینان بخش باشد. بدین معنا که فرد می­ کوشد تا مجموعه فضا را با از بین بردن خلاء که شامل فقدان، نیستی یا لایتناهی است در اختیار گیرد و احساس مهار کردن جهان را به دست آورد. افراط در بکار بستن این شیوه مبین تنش یا اضطرابی است که باید بر اساس بررسی­ های گسترده­ تر به علت آن پی برده شود.

شکل ها در نقاشی کودکان

علاوه بر روانشناسی رنگ در نقاشی کودکان، در تحلیل نقاشی کودکان شکل ها هم دارای مفهوم خودشان هستند. با شناخت حدودی تفکرات کودک از خلق شکل های مختلف در نقاشی هایش، می توانیم با او ارتباط بهتری برقرار کنیم. در واقع نقاشی های کودکان آنچه را که درون ذهن کودک می گذرد لو می دهد. اگر شما کمی مهارت داشته باشید می توانید از روی شکل نقاشی کودک تان به شخصیت کودکان پی ببرید.

تحلیل نقاشی ادمک کودکان

 کودک وقتی شکل آدمی را می کشد، قبل از هر چیز شکل خود و یا درکی را که از بدن و تمایلاتش دارد، بیان می کند. در واقع بین بعضی خطوط آدمک نقاشی شده و خصوصیات روانی و جسمی کودکی که آن را کشیده، ارتباط های معناداری وجود دارد. اگر آدمک در مجموع هماهنگ باشد، احتمال بسیاری وجود دارد که کودک کاملاً با بدنش سازگار باشد. اگر برعکس آدمک مثلاً در اندازه ای خیلی کوچک و یا در گوشه ای از کاغذ کشیده شده باشد به معنای این است که کودک اعتماد به نفس کمی دارد و خود را کم ارزش و از دیگران پایین تر می داند. اگر این کم بها دادن به خود، در چندین نقاشی کودک ادامه پیدا کرده باشد، نشانگر خجالتی بودن اوست.

در نقاشی فقدان دست و بازو نیز علامت کم بها دادن به خود و عدم امنیت است. زیرا دست و بازو که در نقاشی کشیده نشده اند، همان وسایلی هستند که امکان عمل در محیط پیرامون کودک را برای او فراهم می آورند.

 کودکانی که خود را بالاتر از بقیه می دانند، آدمک هایی با اندازه بزرگ رسم می کنند. این نوع نقاشی مخصوص کودکانی است که اختلال دماغی دارند و یا بطور معمول کودکانی هستند زود رنج و حساس که همیشه فکر می کنند مورد ظلم و ستم قرار گرفته اند.

روانشناسی نقاشی کودکان وجود این نوع آدمک های بزرگ را نشانه قضاوت هایشان آشتی ناپذیر و سخت کودک می داند. بنابراین شکل ساده یک آدمک خواه تنها و یا در میان مجموعه ای از چیزهای دیگر بیان کننده مشخصات جالبی از شخصیت کودک است. در این گونه نقاشیها، کودک خود را با آدمکی که نقاشی کرده، شبیه می داند.

 در زیر به طور اجمالی نمادهای اصلی اندامها را نام می بریم

 سر: معرف مرکز شخصیت و قدرت فکری و هوشی و عامل اصلی کنترل فشارهای درونی است. کودکان همیشه سرهای بزرگ ترسیم می کنند ولی اگر سر زیاد بزرگ باشد، نشانگر آن است که کودک افکار پیچیده ای دارد.

 صورت : چون بسیار اهمیت دارد اغلب تنها کشیده می شود. کودکان پرخاشگر جزییات آن را به حد اغراق آمیزی بزرگ ترسیم می کنند، در حالیکه کودکان خجالتی، جزییات را از نظر می اندازند و فقط دایره صورت را ترسیم می کنند و به ندرت صورت را از نیمرخ می کشند.

 دهان و دندان ها: ممکن است معنی نیاز به مواد خوراکی را نمایان سازد و هم به معنی پرخاشگری باشد. لبها که بسته باشند، نشان دهنده تنش و فشار است و چانه، نماد قدرت مردانگی است.

 چشمها : دنیای درون نقاش و اجتماعی بودن او را نشان می دهند. کودکان خردسال چشمها را با حالت های درنده و وحشی می کشند.

 دستها و بازوها : در دوران اولیه زندگی کودک برای شناخت محیط اطراف زیاد به کار می رود، در مرحله بعدی به عنوان پیشرفت من و سازگاری اجتماعی به کار می آید. کودکان ضعیف و درون گرا اغلب برای آدمک پا نمی گذارند و یا او را به حالت نشسته نقاشی می کنند.

 بالا تنه : اگر باریک و لاغر کشیده شود مشخص کننده این است که کودک از اندام خود ناراضی است و یا از چاق شدن و بزرگ شدن می ترسد، در مواردی دیگر، بالاتنه لاغر ممکن است نشان دهنده ضعف جسمانی واقعی باشد.

 سایه زدن : در بعضی قسمت های بدن همیشه نشانه آن است که مسایل و مشکلاتی در قسمت های سایه زده وجود دارد.

در نظر داشته باشید مطالب و تحلیل های عنوان شده در این مطلب برای نقاشی کودکان، صرف نتیجه پژوهش های علمی بوده که لزوما قابل تعمیم به همه نقاشی ها و شخصیت کودکان نیست

www.saat24.news