اگر فکر می کنید زمان رفتن به دستشویی کودکتان فرا رسیده و دنبال ایده هایی برای آموزش این موضوع به فرزند خود هستید یا اینکه علی رغم آموزش و صرف زمان هنوز کودکتان برای رفتن به دستشویی لجبازی می کند، این مقاله برای شماست.
یکی از مراحل بزرگ شدن کودک عادت دادن کودک به دستشویی است. این مرحله در برخی از کودکان راحت‌تر و برای برخی دیگر سخت‌تر اتفاق می‌افتد. البته همه کودکان در یک سن به خصوص این مهارت را پیدا نمی‌کنند بلکه بسته به موقعیت و شرایط کودکان این سن می‌تواند متغیر باشد. در این مقاله می‌خواهیم راه‌های کاربردی برای آموزش کودک برای رفتن به دستشویی را شرح دهیم هم‌چنین دلایل مختلف امتناع کودک از رفتن به دستشویی و دستشویی نرفتن کودک را بیان کنیم. با ما همراه باشید.
کودکان در چه بازه سنی رفتن به توالت را یاد می‌گیرند؟
بسیاری از کودکان بین 24 ماهگی تا 30 ماهگی مهارت کافی برای رفتن به توالت را یاد می‌گیرند. از طرف دیگر برخی از کودکان حتی تا سه سالگی یا بیشتر این مهارت را نمی‌آموزند. درواقع این موضوع، کودک به کودک متفاوت است و برخی زودتر و بعضی دیگر دیرتر برای رفتن به دستشویی آمادگی پیدا می‌کنند.
کودک باید چه مهارت‌هایی را بداند تا بتواند رفتن به دستشویی را یاد بگیرد؟
کودکان پیش از آن‌که بتوانند رفتن به دستشویی را بیاموزند باید مفهوم بعضی از مسائل را درک کنند و قادر باشند از پس انجام کارهای زیر و درک مفاهیمی که در ادامه گفته می‌شود بربیایند.
- در کل زمان روز دو ساعت کامل را بدون کثیف کردن شلوارش بگذراند.
- بتواند به شما بیان کند که نیاز دارد به دستشویی برود یا دست‌کم این موضوع را به شما نشان دهد.
- مفهوم کلماتی مانند مرطوب یا خیس، خشک، شلوار و سرویس بهداشتی را بداند.
- کودک باید بتواند جمله‌های کوتاه و ساده مانند مدادت را به من بده، لطفا روی صندلی‌ات بنشین را درک کند و آن‌ها را انجام دهد.
چگونه رفتن به دستشویی را به کودک آموزش دهیم؟
برای آن‌که کودک را به دستشویی رفتن ترغیب کنید می‌توانید کارهای زیادی انجام دهید تا این مهارت کم‌کم به کودک آموزش داده شود. انجام کارهای زیر برای تشویق کودک به دستشویی رفتن موثر است.
کمک گرفتن از بازی‌های مختلف
کودکان عاشق بازی کردن هستند و از طریق بازی مطالب بسیار زیادی را بدون دخالت مستقیم می‌آموزند بنابراین یکی از بهترین روش‌ها کمک گرفتن از انواع بازی‌هاست. می‌توانید در محیط دستشویی با کودک خود بازی مربوطی را انجام دهید تا هم ترس او را از آن محیط کم شود هم نشان دهید که دستشویی محیط بدی نیست. برای نمونه می‌توانید نشستن و سرپا شدن در دستشویی را با هم تمرین کنید.
جایزه کوچک یا خرید اسباب بازی مورد علاقه کودک
اولین باری که کودک در دفع مدفوع یا ادرار خود در دستشویی موفق عمل می‌کند می‌توانید به او یک کادوی کوچک بدهید. این کار باعث تشویق کودک به دستشویی رفتن می‌شود. اگر فرزندتان پسر است می‌توانید یک اسباب بازی پسرانه جدید برای او خریداری کنید و به او کادو بدهید.
انجام کارهای جذاب
وقتی شما و کودک با هم در دستشویی هستید از کارهای سرگرم کننده استفاده کنید مانند آواز خواندن، قصه گفتن، بازی کردن. سعی نکنید در همان مرتبه اول کودک را به دفع ادرار یا مدفوع تشویق کنید. ابتدا باید تلاش کنید تا سرویس بهداشتی را به یک محیط مانند قسمت‌های دیگر خانه (اتاق خواب، آشپزخانه و … ) برای او تبدیل کنید.
تمرین نشستن
زمانی که در دستشویی هستید به کودک بگویید تا بنشیند سپس زمان بگیرید. این کار را از میزان زمان کم مانند چند ثانیه شروع کنید تا پاهای کودک خسته نشود یا حوصله کودک سر نرود. این کار را هیجانی کنید. شما هم می‌توانید در کنار او این کار را انجام دهید. روزانه چند مرتبه این کار را تکرار کنید و مدت زمان نشستن را بیشتر کنید. این کار به کودک کمک می‌کند تا راحت‌تر مدفوع یا ادرار خود را دفع کند.
چک کردن دفع کودک
حتما چک کنید که حرکات روده‌ای کودکتان نرم است و مشکلی در دفع ندارد. در صورت مشاهده هرگونه مشکل به پزشک مراجعه کنید.
پس از آن‌که کودک را از پوشک جدا کردید ممکن است تا مدتی فرزند شما از مدفوع کردن خودداری کند. بهتر است غذاهای فیبردار بیشتری به کودک بدهید تا راحت‌تر عمل دفع را انجام دهد.
مهربانی و خوش‌رویی
اوایل زمانی که کودک رفتن به دستشویی را یاد می‌گیرد ممکن است کمی کثیف‌کاری کند پس بهتر است برای این موضوع آمادگی داشته باشید و از کودک برای پاک کردن خراب‌کاری‌ها کمک بگیرید. در این مواقع به هیچ‌وجه با تندی با کودک برخورد نکنید یا سرش داد نزنید. فراموش نکنید که او در حال یادگیری است پس بهتر است کمکش کنید تا روند یادگیری‌اش سریع‌تر اتفاق بیفتد و کاری نکنید که دستشویی رفتن او را به یاد دعواها و عصبانیت‌ها بیندازد و نسبت به محیط دستشویی تنفر یا وحشت پیدا کند. تندی با کودک در این مواقع موجب امتناع کودک از رفتن به دستشویی می‌شود.
درک زمان نیاز برای رفتن به دستشویی
پس از انجام مراحل بالا باید با کودک درباره زمان رفتن به دستشویی صحبت کنید و به او یاد بدهید زمانی که احساس ادرار یا مدفوع داشت به شما بگوید. این موضوع بیشتر برای کودکانی است که هنوز قادر نیستند خود را در دستشویی تمیز کنند و نیاز به حضور والدین دارند.
درست کردن یک دفترچه یادداشت برای خودتان
اگر زمان‌های رفتن به دستشویی فرزند خود را یادداشت کنید پس از مدتی خواهید دانست که فرزندتان چه زمان‌هایی نیاز دارد تا به دستشویی برود. این دفترچه می‌تواند برای مراجعه به پزشک نیز کمک کننده باشد. اگر کودک شما به مهد می‌رود برای تکمیل دفترچه خود می‌توانید از مربیان مهد کمک بگیرید یا این زمان‌بندی را در اختیار آنان قرار دهید.
درست کردن یک زمان‌بندی قابل فهم
یک زمان‌بندی قابل فهم برای کودک برای رفتن به دستشویی درست کنید و به فرزندتان یادآوری کنید که زمان رفتن به دستشویی است. مهم نیست که در آن لحظه او دستشویی داشته باشد یا نه، مهم رعایت کردن این زمان‌بندی و عادت به آن است.
این کار را با توافق کودک و بدون دستور دادن یا استفاده از زور انجام دهید. این کار به کودک کمک می‌کند تا رفتن به دستشویی به یک عادت تبدیل شود و خود را تا لحظه آخر نگه ندارد. برای درست کردن زمان‌بندی اگر از کودک هم کمک بگیرید نتیجه بهتری خواهید گرفت و شاهد امتناع کودک از رفتن به دستشویی نخواهید بود.
جشن فارغ شدن از پوشک
می‌توانید برای فارغ شدن کودک از پوشک یک جشن کوچک و جذاب تدارک ببینید. همان‌طور که همه شما می‌دانید همه بچه‌ها به جشن و شادی علاقه زیادی دارند. در این جشن به او بگویید که دیگر زمان استفاده از پوشک تمام شده است و او به اندازه کافی بزرگ شده است و می‌تواند به دستشویی برود. بهتر است پس از این جشن دیگر از پوشک استفاده نکنید تا حرف خود را دو تا نکنید.
دلایل امتناع کودک از رفتن به دستشویی پس از آموزش
با اینکه بسیاری از کودکان رفتن به دستشویی را آموزش دیده‌اند و از پس انجام این کار برمی‌آیند از رفتن به دستشویی امتناع می‌کنند. امتناع کودک از رفتن به دستشویی و لجبازی کودک برای دستشویی رفتن در این مواقع می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. برخی از این دلایل برای کثیف کردن شلوار با مدفوع به شرح زیر است.
- کودک به راحتی نمی‌تواند مدفوع خود را دفع کند (دچار یبوست است)
- مدفوع کودک سفت، کوچک و سخت است.
- مدفوع دارای رگه‌های خون است.
- در هنگام مدفوع کودک دچار درد شده و گریه می‌کند.
- اشتهای کودک در صورت وجود این مشکلات کمتر می‌شود. سعی کنید در این مواقع به پزشک مراجعه کنید.
اگر کودک برای ادرار کردن، رفتن به دستشویی را یاد گرفته است و هیچ مشکل فیزیکی یا پزشکی ندارد امتناع کودک از رفتن به دستشویی در این مواقع می‌تواند دلایل زیر را شامل شود.
- کودک از تنها ماندن در محیط دستشویی می‌ترسد. ترس دلیل بسیاری از کارهای کودک است. احساس ناامنی یا ترسیدن در سرویس بهداشتی می‌تواند از دلایل مهم امتناع کودک از رفتن به دستشویی باشد. این ترس زمانی به وجود می‌آید که او دستشویی را محیطی جداگانه از کل خانه می‌بیند و به فضای آن عادت نکرده است.
- علت دیر رفتن به دستشویی می‌تواند به تنبلی کودک و عادت نکردن به رفتن به موقع هم مرتبط باشد. این موضوع در درازمدت ممکن است مثانه کودک را دچار مشکل کند. پس حتما به کودک یادآوری کنید که به محض احساس کردن دستشویی باید به توالت برود.
- کودک با کثیف کردن شلوار خود می‌خواهد توجه والدین را به خود جلب کند یا با این کار سعی در کنترل کردن والدین و پیش‌برد خواسته‌های خود دارد بنابراین روش امتناع کودک از رفتن به دستشویی را پیش می‌گیرد.
- خیلی از کودکان به این دلیل از رفتن به دستشویی سر باز می‌زنند که دوست ندارند تماشای تلویزیون، انجام بازی یا مواردی از این دست را متوقف کند و علت نگفتن دستشویی در این موارد، از دست ندادن تماشای کارتون یا ادامه بازی است به همین دلیل شلوار خود را خیس می‌کنند.
جمع بندی سخن پایانی
آموزش دادن دستشویی رفتن به کودک می‌تواند سخت و زمان‌بر باشد اما سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و به کودک کمک کنید تا مفاهیم مختلف را یاد بگیرد و عصبانیت‌های خود را کنترل کنید. امتناع کودک از رفتن به دستشویی در خیلی از کودکان دیده می‌شود و قطعا دلایل مختلفی دارد.
کودک باید نیاز رفتن به دستشویی را احساس کند و این کار را کار بیهوده‌ای تصور نکند. این را به خاطر داشته باشید که کودکان برای انجام کارهایی که ما دوست داریم انجام دهند باید تشویق شوند و انجام آن کار برایشان جذابیت داشته باشد تا کم‌کم به آن عادت کنند. زمانی که کودک در چهار روز متوالی مدفوع خود را دفع نکرد با پزشک خود مشورت کنید.
