با دل نگرانی ها و اضطراب فرزند خود چه می کنید؟!

تفاوت میان نگرانی و ترس

ترس، عکس العمل طبیعی در مقابل خطر واقعی است (مثل آتش) که در آن بدن آماده مقابله با تهدید عینی می شود. نگرانی هیجان طبیعی است در پاسخ به احساس خطر (مثل تصور اینکه خطر آتش سوزی وجود دارد) و بدن به همان شکل ترس عکس العمل نشان می دهد. زمانی نگرانی تبدیل به مشکل می شود که نسبت به موقعیتی، عکس العمل شدید نشان داده شود چون در این حالت اضطراب بزرگی باید مدیریت شود که کنترل آن سخت است و باعث می شود کودک از بعضی موقعیت ها دوری کند اما بعد از زمان مشخصی دیگر ادامه پیدا نمی کند.

تکامل ترس ها

ترس ها براساس سن کودکان تکامل پیدا می کنند. بعضی ترس ها در سنین مختلف طبیعی هستند و به تدریج ناپدید می شوند. مثلا ممکن است کودکان در سنین پایین از غریبه ها، صدای ناشناخته یا جدا شدن از والدین بترسند. بین 4 و 6 سالگی ترس های غیر منطقی تر پدیدار می شود مثل ترس از هیولا یا ارواح. به علاوه اینکه از این سن به بعد ممکن است کودک درد را پیش بینی کند یا اتفاقی قریب الوقوع را شناسایی کند مثل آتش سوزی.

دلایل نگرانی

• تغییر مهم: جا بجایی مثل اسباب کشی، جدایی، عزاداری یا تطبیق پیدا کردن با مهد کودک می تواند مدت زمان مشخصی دلیل نگرانی باشد. این نوع نگرانی معمولا موقتی است که اگر بیشتر از یک ماه طول بکشد توصیه می شود به متخصص مراجعه شود.
• وقایعی که در محیط زندگی اتقاق افتاده یا کودک در تلویزیون دیده : صحنه های فیلم یا قسمتی از اخبار می تواند موجب نگرانی شود.
• دلایل ژنتیکی: بعضی کودکان در پرورش نگرانی مستعدتر از دیگران هستند همچنین چون کودکان با تقلید کردن یاد می گیرد اگر کودکی شاهد نگرانی یکی از والدین باشد ممکن است او هم دچار نگرانی شود.
• بی نظمی: بهداشت فردی و خانوادگی و سلامتی نیز در صف دلایل نگرانی قرار می گیرند. تغذیه بد و کم خوابی تحمل کودکان را کم می کند و می تواند کمک کند تا کودکی با نگرانی زندگی کند.
• حمایت بیش از اندازه: حمایت بیش از اندازه کودکان می تواند اعتماد به نفس آنها را کاهش دهد و او را نسبت به آینده و چیزهایی که در کنترل او نیستند نگران کند.

اگر به نظرتان می آید که فرزندتان به طور ناگهانی نگران تر از حد عادی شده، اطمینان پیدا کنید که چیزی پیش نیامده باشد و او متحمل احساس طرد شدگی از طرف دوستانش نیست.

چگونه به فرزندمان برای رفع نگرانی کمک کنیم؟

شما می توانید به روش های مختلف به فرزند خود کمک کنید تا دوران های نگرانی را سپری کند و با اضطراب های گذرا رو به رو شود.

• به حرف های او گوش دهید و اگر احساس می کنید فرزندتان سرحال نیست سوالاتی بپرسید. کمک کنید تا بتواند نام احساساتش را بگوید.
• موقعیتی که فرزندتان در آن قرار گرفته را بزرگ نکنید ولی آن را کوچک هم نشمرید. ترس فرزند شما واقعی است و این احساس را در او ایجاد کنید که شما حس ترس او را جدی می گیرید و آنها را مسخره نمی کنید.
• او را خاطر جمع کنید. پیشنهاد کنید زمانی در روز می تواند در مورد ترس هایش با شما  صحبت کند. از او بخواهید به زمان مشخص شده احترام بگذارد و از آن برای اطمینان خاطر دادن به او استفاده کنید.

مهم است که زمان دقیقی را برای صحبت در مورد اطمینان خاطر دادن به فرزندتان تعیین کنید  زیرا اگر بخواهد همیشه به خودش اطمینان خاطر بدهد، نگرانی افزایش پیدا می کند، اگر می خواهد باز هم بیشتر به خود اطمینان خاطر دهد، با اهدای این موقعیت به فرزند خود اجازه می دهید نگرانی هایش را مدام و بدون آنکه مزاحم زندگی روزانه او شده باشد، بیان کند.

• از موقعیت هایی که موجب ترس او می شود دوری نکنید زیرا هرچه بیشتر دوری کند اضطراب آور تر می شوند. به جای آن به او یاد دهید به آرامی و به تدریج با آن ها رو به رو شود به این ترتیب چیزی که موجب نگرانی او می شود را ضعیف تر می بیند و می توانید سعی کنید با تعریف داستانی که شبیه موقعیت اوست او را متوجه کنید تنها او نیست که چنین احساساتی دارد.
• فرزندتان را تشویق کنید بوسیله نقاشی یا بازی احساسات و افکار خود را بیان کند و با کمک نمایش چیزی که موجب اضطراب او می شود را بازسازی و بازی کنید.
• اگر فرزندتان از تغییری که در پیش است می ترسد برایش وقت بگذارید و به روشنی و در حد فهم او توضیح دهید چه اتفاقی قرار است بیفتد تا او بداند منتظر چه چیزهایی خواهد بود. مثلا اگر قرار است بزودی جابجا شوید یا به مهد برود می توانید قبل از جابجایی او را به دیدن محل، خانه یا مهد جدید ببرید و حتی عکس هایی از آنجا به او نشان دهید.
• موقعیت های قبلی را یادآوری کنید مثلا ترس های او را در سنین پایین تر و اینکه توانست بر آنها غلبه کند را به یادش بیاورید.
• اطمینان حاصل کنید که فرزندتان خواب و خوراک کافی داشته باشد و اگر شب ها کابوس می بیند، دلیل آن را پیدا کنید.
• با فرزند خود فعالیت هایی برای آرامش داشتن انجام دهید تا به او کمک کند بتواند آرام بگیرد و استرس هایش را مدیریت کند. مثلا تنفس شکمی را به او یاد دهید.
• روی اضطراب های خود کار کنید تا فرزندتان را تحت تاثیر قرار ندهید و اگر لازم است کمک بگیرید.
• اگر فرزند شما از درد شکایت می کند و هیچگونه دلیل پزشکی برای آن پیدا نشد بهتر است به نشانه های فیزیکی  توجه نکنید.  او را متوجه کنید علایمی که بدنش نشان می دهند به دلیل مشکلی است که با آن رو به رو شده و واقعی نیست، به او اطمینان دهید که می فهمید نگران است اما بدنش تظاهر می کند و خطر واقعی وجود ندارد. همچنین اگر از دردهای شکمی شکایت دارد کمک کنید با تنفس خود را آرام کند و افکار مثبت برای رو به رو شدن با ترس هایش پیدا کند. (مثل: من می تونم، به خوبی می فهمم موضوع چیست، می تونم از عهده ….. بر بیام…..).

اگر با وجود تلاش هایتان نگرانی فرزندتان هنوز وجود دارد یا خیلی شدید شد، ممکن است از اختلال نگرانی رنج می برد و اگر در این مورد نگران هستید با پزشک او صحبت کنید و  از او راهنمایی بخواهید.

منبع: naitreetgrandir.com