پدر و مادر اولین معلمان کودک در زندگی هستند و نقش بسیار پررنگی و بنیادینی در شکل‌گیری زندگی آنها در بزرگسالی دارند. در سبک زندگی بسیاری از خانواده‌ها، هم پدرها و هم مادرها زمان قابل توجهی از روز را در محل کار می‌گذرانند. این موضوع تاثیرات مثبت و منفی بسیاری را بر تربیت و رشد فرزند می‌گذارد. در این مقاله قصد داریم مزایا و معایب شاغل بودن مادر را در یک خانواده مورد بررسی قرار دهیم. پیش از آنکه شروع کنیم ابتدا به این سوال فکر کنید. به نظر شما مادران شاغل می‌توانند به خوبی از کودک خود مراقبت کنند؟
برای رسیدن به پاسخ این سوال زمان کافی را صرف کنید. به جنبه‌های مختلف بیندیشید و آن‌چه در ذهن دارید را به زندگی واقعی خود گره بزنید. سعی کنید همه‌ی وجهه‌های خوب و بد موضوع را به خوبی در نظر بگیرید. سپس به مطالعه‌ی ادامه‌ی این مقاله بپردازید و تفکرات خود را با آن مقایسه کنید.
پیش از آنکه بخواهیم به قضاوت در زمینه‌ی اثرات شاغل بودن مادران بپردازیم، بیایید آن‌چه را که باعث ایجاد چنین شرایطی می‌شود از نظر بگذرانیم. این روزها بسیاری از مادران در مدت کمی پس از زایمان مجبور می‌شوند به محل کار خود برگردند. چرا که در بسیاری از کشورها قوانین درستی برای حمایت از مادران و نوزادان وجود ندارد و کارفرماها توجهی به نیازهای این اقشار ندارند.
از طرفی افزایش هزینه‌های زندگی و فشار اقتصادی شرایطی را ایجاد کرده که مادران در کنار پدران نیازمند شغل برای کسب درآمد هستند. چرا که در غیر این صورت آنها نمی‌توانند از پس مخارج زندگی بر بیایند.
این‌جاست که با دغدغه‌ای بزرگ مواجه می‌شویم. کودکی که نیاز به مراقبت دارد و باید دست به دامان راه‌هایی هم‌چون کمک گرفتن از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، خاله و عمه و مهدکودک و خانه بازی و… شویم. حالا که باید این شرایط را پذیرفت، بیایید ببینیم چگونه باید با معضل مادران شاغل کنار آمد.
اولین و مهم‌ترین سوال در این زمینه، تاثیر شاغل بودن مادر بر تربیت کودک است. بسیاری هنوز تصور می‌کنند «مادر خوب» مادری‌ست که شغلش را به خاطر فرزندش رها می‌کند. اما بد نیست بدانید که هنوز هیچ مدرک علمی و هیچ تحقیقاتی نشان نداده است که مادران شاغل نمی‌توانند کودک خود را به خوبی تربیت کرده و رشد دهند.
در حقیقت رشد کودک وابستگی بسیاری به سلامت عاطفی خانواده، کیفیت مراقبت از کودک و پارامترهای دیگری دارد. می‌توان گفت کودکی که بتواند از نظر احساسی با شرایط سازگار شده باشد و مراقبت‌های کافی از او انجام شود، رشد ایده‌آلی خواهد داشت. فارغ از آنکه مادرش شاغل باشد یا نه.
حالا که دچار تردید در این زمینه شده‌اید بیایید نگاهی دقیق به مزیت‌ها و معایب سر کار رفتن مادرها داشته باشیم.
ابتدا نگاهی به اثرات مثبتی که مادران شاغل بر زندگی کودکان دارند نگاه می‌کنیم.
افزایش کیفیت زندگی: شاغل بودن مادر در کنار پدر، طبیعتاً کسب درآمد بیشتر را به همراه خواهد داشت. در چنین شرایطی کودک می‌تواند از تغذیه‌ی بهتر، امکانات آموزشی مطلوب‌تر، تفریحات بیشتر و … بهره‌مند شود و این یکی از نکات مثبت کار کردن مادر است. یک مثال ساده، اگر قصد خرید پازل کودک دارید، قطعا خرید یک پازل با کیفیت، به دلیل استفاده از موارد اولیه مرغوب، قطعا در کیفیت سلامت بچه تاثیر مهمی دارد. (همینجا از فرصت استفاده می کنیم (😀) و از شما دعوت می کنیم از پازل های با کیفیتی که در سایت اسباب بازی فرفرک جمع آوری کردیم دیدن کنید)
تجارب زندگی: زنی که شاغل است و زندگی اجتماعی بیشتری را تجربه می‌کند، توانایی بالاتری برای کمک به روابط اجتماعی فرزند خود خواهد داشت. در حقیقت شغل و زندگی اجتماعی فعال‌تر، به مادر کمک می‌کند که خود رشد شخصیتی قابل توجهی داشته باشد.
درک ارزش زمان: شاغل بودن والدین و حضور در ساعاتی مشخص، به کودک ارزش زمان را نشان خواهد داد. هم‌چنین آنها در زمان‌هایی که با هم هستند برنامه‌ریزی بهتر و منسجم‌تری برای زندگی در کنار هم خواهند داشت.
ایجاد استقلال در کودک: مادران شاغل فرصتی مناسب برای تربیت فرزندانی مستقل هستند. چنین کودکانی به تدریج می‌آموزند که مسئولیت زندگی خود را به عهده گرفته و تصمیم‌گیرنده‌ی زندگی‌شان باشند.
رشد شخصیت: در چنین سبک زندگی‌ای مادر برای کودک بدل به یک الگوی تلاش‌گر می‌شود. هم‌چنین مشاهده‌ی این‌که چگونه والدین بین زندگی کاری و زندگی‌شان در خانه تعادل ایجاد می‌کنند، احساس احترام بیشتری را برای آنها به ارمغان می‌آورد.
اگرچه شاغل بودن مادر تاثیرات مثبت قابل توجهی بر روند رشد کودک دارد. با این حال نباید از جنبه‌های منفی این نوع از زندگی نیز غافل بود. مادران شاغل ممکن است دغدغه‌های مختلفی داشته باشند که در ادامه به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
اثرات روانشناختی: عدم حضور والدین در مواقعی که کودک به آنها احساس نیاز می‌کند می‌تواند بر روحیه‌ی کودک تاثیر منفی بگذارد. نیاز به پرستار کودک یا نیاز به حضور در مهد کودک حساسیت‌های ویژه‌ای را ایجاد می‌کند. برای مثال انتخاب اشتباه مهد کودک می‌تواند تاثیرات بسیار مخربی بر رشد شخصیت کودک داشته باشد.
تغییرات رفتاری و خلق‌وخو: پدرها و مادرها باید مطمئن شوند که در طول هر روز زمان کافی را با فرزندان خود سپری می‌کنند. حضور بیش از اندازه‌ی کودک در مهد کودک یا پرستار بچه و … می‌تواند تغییرات رفتاری شدیدی را در کودک ایجاد کند. پرخاشگری یکی از مشکلاتی‌ست که در صورت بی‌توجهی در این زمینه شاهد آن خواهید بود.
کم‌رنگ شدن روابط: دور بودن بیش از حد والدین از کودک، می‌تواند باعث شود روابط میان آنها به تدریج کم شده و پیوند لازم بین آنها برقرار نباشد. هر چه سن کودک بالاتر رود این فاصله بیشتر خواهد شد و می‌تواند مشکلاتی را رقم بزند.
مسئله‌ی شغل و کسب درآمد برای امرار معاش خانواده، بحثی گسترده است. این موضوع تنها به مادران شاغل محدود نمی‌شود. وقتی پای کار و وضعیت اقتصادی به میان می‌آید مسائل مختلفی می‌توانند به تدریج خود را نشان داده و روابط را تحت تاثیر قرار دهند.
برای مثال اگر مادری تنها به اجبار و به دلیل پایین بودن درآمد همسرش مجبور به کار باشد، شرایط با زمانی که شوق انجام کاری را دارد فرق می‌کند. چنین مادری باید سختی زیادی را متحمل شود تا ناراحتی‌ها و ناامیدی‌ها و عدم رضایت از شغلش را از فضای خانه دور نگه دارد. البته که او نیاز به حمایت دارد. اما تمام تلاش او باید در راستای حفظ آرامش فضای خانواده باشد.
یا در مواردی وقتی هر دو نفر شاغلند، میزان درآمد و اختلاف در آن می‌تواند تعارضاتی را ایجاد کند. این تعارضات علاوه بر روابط با کودک، می‌تواند ازدواج را تحت تاثیر بگذارد. این به خودی خود در روند رشد کودک موثر خواهد بود.
از این رو نمی‌توان یک نسخه برای تمام مادران شاغل پیچید. در هر موردی افراد شرایط ویژه‌ای دارند که با توجه به آن باید برای وضعیت خود تصمیم بگیرند.
اگر شما شاغل هستید، می‌توانید در سه یا چهارماهگی یا نهایتاً شش ماهگی فرزند خود، به سر کار برگردید. البته باید پیش از هر چیز شرایط را برای دوران متفاوت پیش رو آماده کنید. در این مدت شما کودک خود را خواهید شناخت و اجازه می‌دهید که او نیز شما را شناخته و به شما خو بگیرد.
خود و خانواده را برای دورانی که قرار است به سر کار بروید آماده کنید. برنامه‌ریزی‌ها باید به گونه‌ای باشد که همه‌ی اعضای خانواده روز خود را بدون نگرانی پشت سر بگذارند. اگر تغییرات بزرگی در روند زندگی‌تان ایجاد شده است، رفتن به سر کار را با این تغییرات مصادف نکنید. برای مثال اگر محل زندگی‌تان را تغییر داده‌اید، شرایط خاصی مانند مرگ یا بیماری در خانواده اتفاق افتاده است. اجازه دهید کودک با تغییرات کنار آمده و سپس تغییرات جدید را به زندگی او وارد کنید.
در ادامه برخی از برنامه‌ریزی‌هایی را که می‌توانید برای مراقبت از کودک انجام دهید معرفی خواهیم کرد. اما بگذارید ابتدا کمی به شما بپردازیم. شمایی که قرار است دوری از کودک خود و دلتنگی‌اش را تحمل کنید.
اگر شاغل هستید و در طول روز از کودک خود دور هستید، بی‌شک نگران از دست دادن لحظات جذاب زندگی با فرزند خود خواهید بود. بسیاری از مادران شاغل شاهد برداشتن اولین قدم‌های فرزند خود نبوده‌اند. هم‌چنین خیلی از آنها نگران این هستند که اولین کلمه‌ای را که فرزند دلبندشان می‌گوید نشنوند.
حتی برخی از مادران از این‌که کس دیگری با فرزندشان هست احساس حسادت می‌کنند. همه‌ی این احساسات و دل‌نگرانی‌ها طبیعی هستند. اما نگرانی‌های خود را کنترل کنید و فراموش نکنید که شاغل بودن شما مزایایی نیز دارد.
حال که قرار است به سر کار بروید، بهتر است به فکر راه‌هایی برای مراقبت از کودک خود باشید. مادران شاغل بهتر است نکات زیر را برای مراقبت و حفظ سلامت عاطفی و جسمی کودک خود در نظر داشته باشند. در ادامه راهکارهایی برای مادران شاغل را به شما معرفی می‌کنیم تا بتوانید اوضاع را بهتر کنترل کنید.
بین شغل و خانه تعادل ایجاد کنید: کار کردن بی شک شما را خسته خواهد کرد. فراموش نکنید که وقتی به خانه برمی‌گردید، فرزندتان منتظر است تا زمان خوشی را با شما سپری کند. شاید سخت باشد، اما اشتیاق و انرژی خود را برای مدت که با کودک هستید حفظ کنید.
از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها کمک بگیرید: کمک گرفتن از دیگر اعضای خانواده مزیت‌های بسیاری دارد. این راه‌حل هم سبب اطمینان بیشتر شما خواهد بود. هم می‌تواند از نظر اقتصادی به شما کمک کند.
پرستار کودک استخدام کنید: در انتخاب پرستار توجه کافی داشته باشید. حتماً به سراغ افراد کارکشته، متخصص و قابل اعتماد بروید.
مهد کودک، خانه بازی و …: انتخاب مهد کودکی مناسب برای کودک امری بسیار حیاتی‌ست. حتی یک رفتار اشتباه یک مربی در مهدکودک می‌تواند در تربیت فرزندتان تاثیری به شدت منفی داشته باشد. پس در انتخاب یک مهد کودک خوب بسیار با وسواس عمل کنید.
مبنع: firstcry.com
رشد ذهنی جنبه مهمی از رشد است که توانایی‌های ذهنی مختلف را تحت تأثیر قرار…
بازی شناختی انواعی از بازی‌ها است که با توجه به ویژگی‌ها وخصوصیاتی که دارند، بسیار…
تب کودک یکی از رایج‌ترین بیماری‌ها در سنین کودکی و خردسالی است. اگر شما هم…
دانستن علت جیغ زدن کودک یکی از دغدغه‌های اساسی والدین است، زیرا با دانستن علت…
پرخاشگری کودک یکی از اختلالات رفتاری شایع در جامعه است. به عنوان یک دانشجوی روانشناسی…
انتخاب مهد کودک مناسب یکی از دغدغه‌های اصلی والدین امروزی است. مادر باربد نیز در…
View Comments
مادر شاغل یکی از بیچاره ترین موجودات کره زمین است. فشارها اقتصادی از یک طرف اجازه دست کشیدن از کار رو نمی ده، از طرفی هم مطمئنان فرزندو در خانه مادر بزرگ و فامیل گذاشتن، به مدت 10 ساعت در روز، قطعا جفا در تربیت و پرورش کودک است. گاهی وقتها پیش خودم فکر می کنم که ای کاش هیچ وقت بچه دار نمی شدیم که اینقدر در حقش مجبور بشیم کوتاهی کنیم.
خانم رحیمی عزیز، متاسفانه در مسیر زندگی همه ما آدم ها قله و دره های زیادی دارد و ما هم همیشه از دره ها شکایت داریم. باید بپذیریم مشکل شما یکی از دره ها در کنار دره ها و قله های دیگر است و به نظر من این نباید باعث شود که به موضوع و نعمت مهمی مثل بچه دار شدنمان شک کنیم. در همین مطلب مواردی را گفتیم که استفاده از آنها می تواند باعث شود این دوره رو طی کنید. مجددا از شما خواهش می کنم در نظر داشته باشید در مسیر تربیت و پرورش کودکان بالا و پایین هایی وجود دارد که وجود آنها نباید شما را اینقدر نا امید کند. چه شما شاغل باشید چه نباشید، موضوعات دیگری در زندگی فرزندتان وجود خواهد داشت که باید آمادگی مواجه شدن با آن و اتخاذ بهترین تصمیم در جهت کاهش آسیب ( نه لزوما حذف) را داشته باشید. سلامت باشید