پرخاشگری کودکان: با 5 دلیل اصلی آشنا شوید

پرخاشگری کودک یکی از اختلالات رفتاری شایع در جامعه است. به عنوان یک دانشجوی روانشناسی علاقه مند بودم، برخی از مطالعات و دروس خود را به صورت بالینی و حضوری فرا بگیرم. بعد از رسیدن به قسمت روانشناسی اطفال، تصمیم گرفتم به مدت چند ساعت نظاره‌گر رفتار کودکان در پارک باشم. رفتار کودکی بیش از سایر کودکان نظر من را به خود جلب کرد، کودکی که در طول بازی با عصبانیت و پرخاش با هم‌بازی‌های خود رفتار می‌کرد. رفتارهایی نظیر جیغ زدن، پا کوبیدن، بد دهنی کردن به وفور در حرکات او دیده می‌شد. برای ریشه‌یابی این مورد، نزد والدین کودک رفتم و علت را از آنان جویا شدم.

اگر شما هم می‌خواهید با نتیجه گفتگو و دلایل این مشکل بیشتر بدانید؛ اگر شما هم با مشکل پرخاشگری فرزند خود مواجه هستید و به دنبال راه‌های درمان آن هستید، می‌توانید این مقاله از سایت فرفرک را تا انتها مطالعه کنید. در این مطلب پاسخ تمام سوالات خود در این زمینه را خواهید یافت.

پرخاشگری کودک چیست؟

پرخاشگری شکل ظاهر شده خشم درونی است که می‌تواند نشان دهنده مشکلات عمیق‌تری مانند افسردگی در کودکان باشد. این اختلال رفتاری باعث نگرانی والدین و مربیان می‌شود؛ زیرا پرخاشگری، خشم درونی است که به این حالت نمایان می‌شود. اگر شما بتوانید خشم درونی کودک خود را کنترل کنید از بروز پرخاشگری تا حد بسیار زیادی جلوگیری می‌کنید.

انواع پرخاشگری کودک

کودکان به صورت‌های مختلفی پرخاشگری را نشان می‌دهند، روانشناسان پرخاشگری در این رده سنی را در به چند دسته تقسیم می‌کنند که در ادامه به توضیح برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت:

• پرخاشگری آزار رسان: در این نوع پرخاشگری کودک رفتارهایی از خود نشان می‌دهد که به دیگران آزار برساند و خشم درونی خود را این گونه تخلیه می‌کند. از نشانه‌های این پرخاشگری می‌توان به گاز گرفتن، هل دادن، فحش دادن، لگد زدن و غیره اشاره کرد.
• پرخاشگری مربوط به وسایل: در این نوع پرخاشگری، کودک به منظور تصاحب وسیله‌ای اعمال خشونت آمیزی انجام می‌دهد. برای مثال برای گرفتن اسباب بازی دخترانه، کودک به دوست خود ناسزا می‌گوید یا او را هل می‌دهد، یا در برخی از موارد کودک برای به دست آوردن اسباب بازی کودک 1 ساله شروع به جیغ و لگد زدن می‌کند (در مورد جیغ زدن کودک در فرفرک مفصل صحبت کردیم). این نوع پرخاشگری به قصد آسیب رساندن به دیگران نیست و تنها برای رسیدن به هدف (وسیله موردنظر) انجام می‌گیرد.
• پرخاشگری مستقیم: در این نوع پرخاشگری، کودک به دلایل روشن و مشخصی پرخاشگری می‌کند، به عبارتی می‌توان گفت در مقابل رفتارهایی که مشاهده می‌کند واکنش نشان می‌دهد.
• پرخاشگری غیرمستقیم: در این نوع از پرخاشگری، کودک بی‌دلیل اقدام به انجام کارهای خشونت آمیز می‌کند، این مورد را می‌توان تخلیه احساس ناراحتی و خشم دانست که ریشه در گذشته و تربیت او دارد.

دلایل پرخاشگری کودک

با برخی از انواع پرخاشگری‌ کودکان آشنا شدید، اکنون نوبت آن رسیده است دلایل وقوع این اعمال و رفتار را بدانید. روانشناسان موارد زیر را به عنوان دلایل رفتارهای پرخاشگرانه کودکان شناسایی کرده‌اند.

• ژنتیک: والدین پرخاشگر کودکان پرخاشگر تربیت می‌کنند. معمولا والدین به دلیل کنترل نداشتن بر رفتار پرخاشگرایانه خود در مقابل فرزندانشان، این حس خشونت و خشم را به آن‌ها نیز انتقال می‌دهند. همچنین تحقیقات انجام شده، تاثیرات ژنتیکی و موروثی را نیز در این امر بی‌نتیجه نمی‌دانند.
• خانواده‌های ناسالم: برخی از والدین به دلیل رفتارهای نادرستی که با یکدیگر یا با فرزند خود دارند باعث ایجاد رفتارهای پرخاشگرایانه در فرزندان خود می‌شوند. دعواها و نزاع‌های خانوادگی، تنبیه شدید کودکان، عدم تشویق و تحسین کودکان، کودک آزاری و غیره باعث ایجاد پرخاشگری کودک می‌شود.
• مشکلات روحی و روانی: برخی از کودکان به اختلالاتی همانند سلوک دچار هستند و نمی‌توانند حس عاطفی، دلسوزی، محبت را از خود نشان دهند. این کودکان توانایی ارتباط اجتماعی ضعیف دارند و اگر تحت درمان قرار نگیرند ممکن است همچنان به رفتارهای خشن نسبت به افراد و حیوانات ادامه دهند.
• تماشای تلویزیون: کودکانی که برای مدت زمان زیادی از این وسیله استفاده می‌کنند بیش از سایر کودکان رفتارهای پرخاشگرایانه دارند. برخی از برنامه‌ها مانند مسابقات ورزشی، اخبار و فیلم‌های سینمایی دارای صحنه‌های دعوا، نزاع و زد و خورد هستند که ناخودآگاه بر افکار کودکان تاثیر می‌گذارد. والدین باید نظارت مستقیم بر میزان ساعات و برنامه‌های تلویزیونی کودک خود داشته باشند.
• تاثیرات محیطی: کودکانی که در محیط‌های ناامن زندگی می‌کنند و دوستان و اطرافیان آن‌ها افرادی با رفتارهای خشن هستند دارای رفتار پرخاشگرایانه می‌شوند. چون تاثیر عوامل محیطی بر رفتار کودکان بیش از سایر موارد ذکر شده است.

درمان و کنترل پرخاشگری کودک

با مهم‌ترین دلایل وقوع پرخاشگری در کودکان آشنا شدید، حال در این قسمت در مورد چگونگی کنترل و درمان این اختلال رفتاری سخن می‌گوییم.

• در ابتدای کار باید دلایل پرخاشگری کودک را تشخیص دهید.
• مواردی که تاثیر مستقیمی بر رفتار پرخاشگرانه کودکتان دارند را حذف کنید. این موارد می‌توانند فیلم‌های خشونت آمیز، دعوا و نزاع خانوادگی، بازی‌های کامپیوتری خشن و غیره باشند.
• برای تخلیه انرژی فرزندتان برنامه بچینید، شما می‌توانید با ثبت نام در کلاس‌های ورزشی، بردن به پارک و شهربازی این فرصت را به آن‌ها بدهید تا انرژی خود را به شیوه‌های صحیحی تخلیه کنند.
• برای کودک خود وقت بگذارید و روزانه به دور از فشار کاری و استرس درونی خودتان به صحبت‌های او گوش دهید، از او در مورد اتفاقات مهدکودک، مدرسه سوال کنید و در مورد نحوه برخورد با دوستان و همکلاسی‌هایش به او مشورت دهید.
• دوستان و نزدیکان تاثیر بسیاری بر رفتار کودکان دارند، احتمال دارد پرخاشگری کودک شما تحت تاثیر رفتار یکی از دوستان او باشد. در این مواقع بهتر است کودکتان را در انتخاب دوست و تشخیص رفتار درست و اشتباه همراهی کنید.
• در مقابل انجام رفتارهای مودبانه و صحیح کودک خود را تحسین کنید، این امر به درمان سریع مشکل پرخاشگری کودک کمک می‌کند. در برخی از موارد شما می‌توانید برای کودک خود جایزه‌ای به عنوان تشویق در نظر بگیرید و از او بخواهید رفتارهای غیرپرخاشگرایانه را برای مدت معینی انجام دهد.

سخن پایانی

پرخاشگری یکی از شایع‌ترین مشکلات در سنین کودکی است. در این سن و سال کودکان کنترل زیادی بر رفتارهای خود ندارند و حس خشم و ناراحتی خود را با پرخاشگری آزاد می‌کنند. شما می‌توانید در هنگام مواجهه با رفتارهای خشن از سوی فرزندتان از روش‌های ذکر شده استفاده کنید. همچنین یکی از بهترین راه‌های جلوگیری و درمان پرخاشگری کودک مراجعه به روانشناسان و مشاوران مربوطه است. آیا شما با رفتارهای خشن و پرخاشگرایانه از سمت کودک خود مواجه شده‌اید؟ آیا توانسته‌اید این رفتارها را کنترل و درمان کنید؟ در بخش کامنت‌ها تجربیات خود را با ما و دیگر والدین به اشتراک بگذارید، شاید تجربیات شما، کلید حل مشکل دیگر والدین باشد.