از پوشک گرفتن کودک: نشانه های آمادگی برای استفاده از لگن

جدا شدن از پوشک و تمیزی، جدا از جنبه های مربوط به رشد فیزیکی کودکان، تحت تاثیر رشد ذهنی و اجتماعی آنها نیز هست. نوع برخورد و صبوری اطرافیان به خصوص والدین نیز در این موضوع خیلی اهمیت دارد. گاهی والدین با سماجت و اصرار و بدون در نظر گرفتن شرایط روحی و اجتماعی کودک می خواهند کودک از پوشک جدا شود، غافل از اینکه کودک تحت فشارهای درونی دیگری نیز قرار دارد که اصرار آن ها نه تنها کمکی نمی کند بلکه موجب صدمات عاطفی به آنها در حال و آینده خواهد شد.

احترام به ریتم زمانی رشد کودک

برای آنکه فرزندتان بستن پوشک را ترک کند باید ارتباطات سیستم عصبی مغز در بخش کنترل ماهیچه های مربوط به روده و معده تشکیل شوند و قبل از تشکیل این ارتباط، کودک روده و مثانه خود را که دورترین اندام به مغز است، بدون فکر کردن خالی می کند. از طرفی هم کنترل کامل روی این ماهیچه ها به تدریج اتفاق می افتد و به طور میانگین حدود 28 ماهگی کودک فقط هنگام روز می تواند تمیز باشد.

در نظر داشته باشید کودک باید به درجه ای از بلوغ برسد تا بتواند در جهت تمیزی گام بردارد و خود را کنترل کند. منظور از بلوغ نشانه هایی است که می توانید از طریق آن آمادگی فرزند خود را برای جدایی از پوشک تشخیص دهید که معمولا بین 18 تا 24 ماهگی اتفاق میفتد. در ادامه به برخی از این نشانه ها اشاره می کنیم:

1. نشانه های فیزیکی برای گرفتن پوشک

• کودک وقتی به زمین افتاد، به راحتی بلند شود
• پله ها را یکی یکی و به تنهایی بالا و پایین برود
• بتواند توپ را در جهت مشخصی شوت کند
• بتواند سطل کوچک آب را حمل کند

2. نشانه های روانی

• آیا فرزند شما قادر به تقسیم کردن موقت یک یا دو اسباب بازی با مهمانی که او را دوست داشتنی می بیند، هست؟
• آیا دوست دارد هنگام بازی کردن اشیا را در ظرف قرار دهد؟
• آیا در بازی هایش از بزرگترها تقلید می کند؟ آیا دوست دارد موادی را از ظرفی به ظرف دیگر بریزد؟ مثلا آب را از لیوان به داخل فنجان بریزد یا عدس ها را با پیمانه از کاسه ای کوچکتر به کاسه ای بزرگتر بریزد.
• آیا از چیزهایی که یاد می گیرد خوشحال است و دوست دارد برای آن ها تشویق شود؟

بهترین زمان  برای جدا کردن کودک از پوشک

• معمولا از 2 سالگی به بعد همه عوامل فیزیکی و عصبی برای ترک پوشک آماده است اما باید صبر کرد تا کودک خودش تصمیم بگیرد، بدون فشار. تا آن موقع فقط باید او را با لگن و طرز استفاده آن آشنا کرد (مثلا با کمک یک عروسک، نشان دادن عکس، فیلم یا خواندن کتاب).
• تابستان بهترین فصل برای گرفتن کودک از پوشک است. پس چرا از گرمای تابستان برای جدایی از پوشک استفاده نکنیم و چند ساعتی او را بدون پوشک نگذاریم.

چگونه کودک را برای استفاده از لگن آماده کنیم؟

1. کودک را با لگن و طرز استفاده آن آشنا کنید

• بهتر است بعد از هر وعده غذایی لگن را در اختیار کودک قرار دهید و بگویید هر وقت نیاز دارد می تواند از آن استفاده کند. لگن را در همان محلی قرار دهید که پوشک او را تعویض می کنید
• بیش تر از 10 دقیقه کودک را روی لگن ننشانید. زیرا اگر در این مدت کاری نکرده باشد نگه داشتن او روی لگن با اجبار یا خواست خودش بی فایده است. ممکن است فرزندتان برای مخالفت با شما بخواهد نشستن روی لگن را طولانی تر کند. در این شرایط وارد بازی او نشوید و صبورانه و قاطعانه، بدون نشانی از سرخوردگی، خستگی یا عصبانیت لگن را بردارید و بگویید هر وقت نیاز داشت دوباره آن را در اختیارش قرار می دهید.
• حواستان باشد استفاده از لگن را تبدیل به بازی نکنید و یکبار که آن را جمع کردید بلافاصله دوباره به خواست کودک آن را در اختیارش نگذارید، همان 10 دقیق کافی است. بعدها که کودک یاد گرفت به تنهایی روی لگن بنشیند می توانید هر چند دفعه که خواست لگن را برایش آماده کنید. یاد گرفتن تمیز بودن، یادگیری تنها بودن با بدن خود نیز هست.
• لگن را در محل مناسب و غیرعمومی قرار دهید تا کودک خصوصی بودن این رفتار را یاد بگیرد.
• سعی کنید محیطی که لگن را در آن قرار می دهید جذاب و تمیز باشد اما زیاده روی هم نکنید.
• کودک یک روزه تمیز نمی شود، ابتدا باید میل به تمیزی داشته باشد و نسبت به این تجربه جدید با بدنش کنجکاو شود. همانطور که گفتیم این رفتار جدید به تدریج و با آمادگی روانی اتفاق می افتد، سعی کنید بیشتر آن را یک تصمیم شخصی کودک ببینید و زمانی را که برای تصمیم گیری لازم دارد به او بدهید. مطمئن باشید نتایج خوبی بدست خواهید آورد، نه تنها در رابطه با ترک پوشک و پذیرش لگن، بلکه در ارتباط کودک با شما و دیگر وقایع زندگیش.
• اگر در موقعیت هایی مثل گذراندن تعطیلات هستید، ممکن است فرزند شما از کودکان بزرگتر تقلید کند و کارها بهتر پیش برود البته به شرط آنکه کودک هم از نظر ذهنی و هم از نظر فیزیکی آمادگی استفاده از لگن را داشته باشد. توجه داشته باشید این رفتار را هرگز به یک مسابقه تبدیل نکنید.
• ابتدا هنگامی که کودک روی لگن نشسته او را تنها نگذارید و با خواندن یک داستان کوتاه یا نگاه کردن به تصاویری که درباره ارتباط کودک با لگن است نگذارید خسته شود. اما به تدریج می توانید از محلی که لگن را گذاشته اید خارج شوید و بگویید هر وقت کودک کارش تمام شد شما را باخبر کند.

2. آرامش  دادن

گاهی خالی کردن ادرار یا مدفوع روی لگن می تواند ترسناک باشد زیرا مشاهده خروج سریع چیزی که کودک آن را به عنوان بخشی از خودش می پندارد، کمی خشن است. یادمان باشد کودک هنوز نمی داند بدنش چیزهایی که برایش خوب نیست را نگه نمی دارد و آن ها را به طور منظم خالی می کند، مثل ضایعات سطل آشغال آشپزخانه که از چیزهای غیر مفید تشکیل به طور منظم خالی می شود. شما می توانید به همین شکل موضوع را برایش توضیح دهید.

3. لباس مناسب تن

یادگیری تمیز بودن آسان نیست بنابراین با پوشاندن لباس هایی که کودک بتواند به آسانی آن ها را از تن درآورد به فرزندتان کمک کنید بتواند مستقل عمل کند. گاهی فاصله زمانی امن بین لحظه ای که کودک احساس می کند نیاز به دستشویی رفتن دارد و خالی  کردن ادرار یا مدفوع به محض رسیدن به توالت کوتاه است! پس وظیفه کودک را با پوشاندن لباس های تنگ و سخت پیچیده نکنید.

4. راحت کردن کار

وقتی کودک تمایل به  استفاده از لگن نشان می دهد با کلمات اطمینان بخش او را تشویق کنید مثل “خیلی خوبه”،  “داری کم کم یزرگ میشی” و… . درست است که کودک عملی طبیعی را انجام می دهد اما چرا به عنوان نشانه رسیدن به مرحله ای از رشد، کادوی کوچکی به او اهدا نکنیم، درست مثل زمانی که اولین دندانشان میفتد و خود آن ها در آن نقشی ندارند.

5. پیش بینی ترس ها

زمانی پیش می آید که فرزند شما می خواهد قبول کند “نیاز رفتن به توالت” جزو نیازهای اساسی است و او باید به توالت برود، اما ترس هایی مثل ترس از سیفون و صدای آن، دستشویی رفتن کودک را وحشتزا می کند. کودک ممکن است فکر کند جایی که یک سیفون پر سروصدا ضایعات بدن او را ناپدید می کند، ممکن است خود او را هم ناپدید کند. والدین باید در این مورد کودک را آگاه و مطمئن کنند که سیفون برای تمیز کردن توالت ها و از بین بردن میکروب هاست نه برای آنکه وقتی کودک در توالت نشسته، او را بگیرد و با خود ببرد. ترس دیگر او ترس از تنها ماندن است. بهتر است والدین ترس های فرزند خود را بشناسند تا بتوانند به از بین بردن آن ها کمک کنند.

بعد از ترک پوشک چه کارهایی باید انجام شود؟

حالا فکر می کنید که پرونده ترک پوشک و تمیز شدن بسته شده اما کودک دوباره در شورتش ادرار می کند، چکار کنید؟ آرام باشید، اتفاق پیش می آید. با مشاهده فرزندتان زمان نیاز استفاده از لگن را پیش بینی کنید و به طور منظم نشستن روی لگن را به او پیشنهاد کنید. به یاد داشته باشید حتی وقتی کودک پوشک را ترک کند و تمیز بودن را یاد بگیرد بازهم ممکن است به طور اتفاقی اختیار نگه داشتن خود را از دست بدهد یا گاهی ممکن است آنقدر سرگرم کاری که مشغول انجام آن است باشد که فراموش کند به دستشویی برود، در چنین مواقعی او را سرزنش نکنید و خجالتش ندهید.

1. تمیز ماندن در شب

تمیز ماندن در شب حدود 3 سالگی اتفاق میفتد. برای کوچولوی شما کنترل ماهیچه های عمل دفع در هنگام خواب سخت تر است، چون باید متوجه هشدارهای مثانه اش باشد، برای انقباض و بستن عضلات پایین روده به اندازه کافی هشیار باشد و اراده بلند شدن برای نشستن روی لگن را داشته باشد. اما به تدریج بزرگتر می شود و ادرار بیشتری را در خود جای می دهد. چرت های کودک در طول روز و پوشک خشک و تمیز او می تواند ارزیابی خوبی باشد برای آنکه کودک دارد خوب پیش می رود. پس در این مورد هم عجله بی عجله!

2. خالی کردن کامل ادرار

مهم است به فرزند خود یاد دهید نه نگران آلوده شدن کف زمین یا لگن توالت باشد و نه اختیار خود را در کنترل ادرار از دست بدهد. برای آنکه فرزند دخترتان بتواند مثانه اش را کاملا خالی کند، به او بیاموزید با زانوهای باز روی لگن بنشیند و عضلات لگنی را رها کند.

اگر فرزند پسر دارید به او یاد دهید اندام مربوط به ادرار کردن را به پایین هدایت کند و سعی کند آن را کامل خالی کند. بهتر است بدانید هر 3 ساعت یکبار ادرار کردن از رشد میکروب و عفونت جلوگیری می کند.

3. خشک کردن خود

بهترین حرکت برای پرهیز از سوزش و عفونت نزد دخترها (که بهتر است هرچه زودتر آن را یاد بگیرند)  شستن اندام بعد از ادرار کردن و خشک کردن آن از جلو به عقب است. البته کودک خود به خود تمایل به انجام دادن این حرکت در جهت عکس دارد ولی خشک کردن در جهت مخالف میکروب ها را به سوی جلو حرکت می دهد و می تواند محرک عفونت های ادراری شود.

منبع : http://www.enfant.com